Sovyet Modeline Göre Ekonomik ve Sosyal Düzenin Kurulması

Yugoslavya ve Arnavutluk: Savaş sonrasında Doğu Avrupa ülkeleri bir bir Sovyet egemenliğine girerken bu iki devlet bağımsız olmak konusunda direndi. Bu direnmenin başlıca iki nedeni vardır:

♦          II. Dünya Savaşı bittiğinde bu iki devlette de halkın desteğine sahip liderler

vardı. Alman işgalinden kendi orduları sayesinde kurtulmuşlardı.

♦          Bu ülkelerin liderleri iktidarlarını sürdürebilmek için Sovyet desteğine dayanmak zorunda değillerdi.

Yugoslavya′da 1945′te 6 devletten oluşan Yugoslavya Federal Halk Cumhuriyeti kuruldu. Arnavutluk′ta ise 1945 seçimlerini Enver Hoca′nın Demokratik Cephesi kazandı ve Arnavutluk Cumhuriyeti kuruldu.

Stalin, Kominform′u kurarken kendisini destekleyen Tito, aynı zamanda sıkı bir Yugoslav milliyetçisi idi. Stalin′in Comecon′a tam bağlılık ve Yugoslavya′da Sovyet ajanlarının serbest faaliyetiyle ilgili isteklerini reddetti. 1948′de milliyetçilikle suçlanan Tito, Sovyet Bloku′ndan uzaklaştırıldı.

         

Bulgaristan: Çiftçi Partisi lideri Petkov, savaş sırasında komünistleri, çiftçileri, sosyal demokratları ve sosyalistleri içeren bir koalisyon kurmuştu. Sovyet yönetimi savaştan sonra bu hükümete karşı cephe aldı. 1946 Eylülünde yapılan referandumla önce cumhuriyet rejimi kuruldu. Kısa süre sonra da öteki partilerin kapatılması süreci başladı.

        

Romanya: Sovyet yönetiminin baskıları ile Romanya′da komünist Petro Groza başkanlığında bir koalisyon hükümeti kuruldu. 1947 Şubatında barış antlaşması imzalandıktan sonra muhalefet ortadan kaldırıldı. Yerli komünistlerin önemli bir bölümü idam edildi.

      

 Macaristan: Sovyet işgalinde yapılmasına rağmen, 1945 Kasım seçimlerinde oyların ancak % 17′sini alabilen ve yenilgiye uğrayan Komünist Parti, Sovyetlerin baskısı ile koalisyon hükümetinde yer aldı. SSCB′nin Macaristan′a baskıyı artırması ile diğer partiler tasfiye edildi. 1947 yılında yapılan seçimlerde komünistler oyların % 60′ını alarak yönetime bütünüyle egemen oldu.

b.Sovyet Modeline Göre Ekonomik ve Sosyal Düzenin Kurulması

VARŞOVA PAKTI

ü  14 Mayıs 1955′te, SSCB tarafından Varşova Paktı oluşturuldu. SSCB yanında Çekoslovakya, Bulgaristan, Macaristan, Polonya, Romanya, Doğu Almanya ve Arnavutluk bu ortak askeri savunma örgütünün üyesi oldu. Doğu Almanya, Pakt′ın askeri kanadına 1956′da katıldı. Arnavutluk 1968′de pakttan çekildi.

ü  Birliğin kuruluşuna ilişkin ilk adım, Aralık 1954′te sekiz sosyalist ülkenin katılımıyla, ortak güvenliğin ve barışın korunması konusunda Moskova′da düzenlenen konferansta atıldı. Varşova Paktı, giderek artan savaş tehlikesine karşı biçimlendi.

ü  14 Mayıs 1955′de Varşova Paktı′nın kurulmasını sağlayan Dostluk, İşbirliği ve Karşılıklı Yardım Antlaşması′nın maddelerinden bazıları şunlardır:

1.         Üyeler ortak çıkarlarını ilgilendiren sorunlarda birbirlerine danışacaklardır.

2.         Avrupa′da silahlı bir saldırı durumunda üyeler tek tek ya da ortak bir biçimde kendilerini savunacaklardır.

3.         Birleşik Komutanlık ve Siyasal Danışma Komitesi kurulacaktır.

4.         Üyeler bu anlaşmanın amaçlarıyla herhangi bir uluslararası bağlantıya girmeyecekler ve girişimlerde bulunmayacaklardır.

5.         Taraflar birbirleriyle ekonomik ve kültürel ilişkilerde dostluk ruhu içinde davra

nacaklardır.

6.         Bu sözleşme siyasal sistemleri göz önüne alınmaksızın tüm devletlere açıktır.

7.         Doğu ile Batı arasında ortak güvenlik sağlayan bir pakt yürürlüğe girince, paktın kaldırılması göz önüne alınabilir. 

Varşova Paktı′nın belli başlı kuruluş amaçları şunlardır:

♦          Bir NATO saldırısına karşı Doğu Avrupa ülkelerini savunmak

♦          Sosyalist ülkelere ve sosyalizmin yayılmasına karşı kurulan NATO′nun askeri etkinliğini artırmasına ve silahlanma girişimlerine karşı cevap vermek

♦          Ulusçu, Sovyetlerden bağımsız oluşumların Doğu Avrupa′da yayılması ve

güçlenmesini engellemek

♦          SSCB′nin Doğu Avrupa′daki etki ve denetimini güçlendirmek

COMECON

25 Ocak 1949′da sosyalist ülkeler arasında ekonomik işbirliği ve dayanışma amacıyla uluslararası bir örgüt kurulmuştur. Merkezi Moskova′da olan bu örgüt Avrupa′da COMECON olarak adlandırılmıştır.