A.BLOKLARIN KURULUŞU

A.BLOKLARIN KURULUŞU

v II. Dünya Savaşı Mayıs 1945′te Avrupa′da, Eylül′de de Asya′da sona erince, bu kıtalardaki güçler dengesinde boşluklar meydana geldi. Bu gelişmede, yenilen Almanya, İtalya ve Japonya′nın yanında, galip İngiltere ve Fransa′nın da savaştan büyük ölçüde yıpranmış olarak çıkması önemli rol oynadı.

v Savaştan sonra Avrupa′da Almanya′nın, Asya′da Japonya′nın yerini tek başına dolduracak devlet bulunmamaktaydı. Savaştan sonra güçlü olarak kalabilenler siyasi ve ekonomik doktrinleri birbirleriyle çatışan ABD ve SSCB idi.

v Bu iki yeni süper güç, iki kutuplu yeni uluslararası siyasal bir yapı oluşturmuştur. Savaştan tükenmiş olarak çıkan Avrupa devletleri, yükselen bu iki gücün etrafında yerlerini almakta gecikmemiştir.

Ø     1.DOĞU BLOKLARININ KURULUŞUDoğu Avrupa′da komünist yönetimlerin kuruluşu temelde şu dört aşamada gerçekleşmiştir:

1.         işgalden Kurtarma Aşaması: Sovyet ordusu Doğu Avrupa ülkelerine bir kurtarıcı gibi girmiş, Nazi işgali döneminde Moskova′ya kaçmış olan yerli komünist liderler Sovyet ordusu ile birlikte ülkelerine geri dönerek yönetimi ele almışlardır.

2.         Koalisyon Aşaması: Savaş sonrası dönemde komünist, sosyalist, liberal ve çiftçi partilerinin oluşturduğu koalisyon hükümetlerine Alman yanlısı partiler alınmadı ve kısa bir süre içinde kapatıldı. Geniş halk kitleleri tarafından desteklenen koalisyonlar, Sovyet yönetimi ile sıkı ilişkiler kurmayı tercih etti.

3.         Koalisyonları Oluşturan Diğer Partilerin Saf Dışı Bırakılması Aşaması: Önemli

bakanlıkları ellerinde bulunduran komünistler, zamanla hükümeti bütünüyle ellerine geçirdi. Siyasal parti liderleri Hitler′le işbirliği yapmak ve Batı′nın casusu olmak gibi suçlamalarla siyaset sahnesinden silindi.

4.         Ulusal Komünist Kadroların Tasfiyesi Aşaması: Bu son aşama, Sovyet lider Stalin Doğu Avrupa′daki ulusal komünist yönetimleri ortadan kaldırmaya yöneldi. Diğer bir deyişle bu ülkelerde Moskova′nın istediği biçimde hareket edecek olan kadroların işbaşına getirilmesi gerekiyordu.

Ø      1947 yılı itibariyle Doğu Avrupa ülkelerinin çoğuyla ikili ittifak antlaşmaları yapılmıştı. Aynı yıl, bu devletlerle SSCB′nin ideolojik birliğini sağlayan "Kominform" kuruldu. Ocak 1949′da uluslararası ekonomik bir örgütlenme olan "Comecon" kurularak, Doğu Avrupa ülkelerinin ekonomileri Sovyet ekonomisine bağlandı.